Ο Γιάννης Τόλιος γεννήθηκε στη Λαμπεία Ηλείας. Απόφοιτος Πανεπιστημίου Πειραιά, με μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο Λονδίνου (Berkbeck College) και στο Πανεπιστήμιο «Λομονόσοφ» της Μόσχας. Διδάκτωρ Οικονομικών Επιστημών (Ph.D.) στο Πάντειο Πανεπιστήμιο Αθήνας.Μιλάει αγγλικά και ρωσικά. Είναι παντρεμένος και έχει δύο παιδιά. Εργάστηκε ως ειδικός επιστήμονας-οικονομολόγος στη Δ/ση Μελετών και Προγραμματισμού της Αγροτικής Τράπεζας (ΑΤΕ), στο Κέντρο Μαρξιστικών Ερευνών-(ΚΜΕ) και μετακλητός υπάλληλος στην Ελληνική Βουλή. Την περίοδο της χούντας πήρε ενεργό μέρος στον αντιδικτατορικό αγώνα και για τη δράση του συνελήφθη, βασανίστηκε και φυλακίστηκε. Μετά τη μεταπολίτευση συμμετείχε δραστήρια σε πολιτικούς και κοινωνικούς αγώνες. πρώην στέλεχος της κεντρικής επιτροπής του ΣΥΡΙΖΑ και νυν μέλος της ΠΓ της Λαϊκής Ενότητας. Είναι επικεφαλής του "Μαρξιστικού Χώρου Μελέτης και Έρευνας" (ΜΑΧΩΜΕ). Εκλεγμένος για χρόνια στη Σ.τ.Α του Οικονομικού Επιμελητηρίου Ελλάδος, συμμετέχει στο «Workshop» των Ευρωπαίων Οικονομολόγων για μια «Εναλλακτική Οικονομική Πολιτική στην Ευρώπη», στο «Ευρωπαϊκό Δίκτυο Αυτοδυναμίας Τροφίμων», κά. Διατέλεσε Γενικός Γραμματέας Βιομηχανίας του Υπουργείου Παραγωγικής Ανασυγκρότησης. Συγγραφέας πολλών άρθρων και βιβλίων, σε επίκαιρα οικονομικά και κοινωνικά θέματα. Κυριότερες επιστημονικές εργασίες, «Κατανομή και ανακατανομή Εθνικού Εισοδήματος» (1983), «Σύγχρονος Καπιταλισμός, τάσεις ανάπτυξης και αντιθέσεις» (1991), «Συγκέντρωση Κεφαλαίου, Οικονομικοί Όμιλοι και Οικονομική Ελίτ» (1999), «Συγκέντρωση Κεφαλαίου, Βιομηχανικοί Όμιλοι και Βιομηχανική Πολιτική» (2003), κά.

Από τις εκδόσεις Ταξιδευτής κυκλοφορούν τα βιβλία του:

• Η μετάβαση στο "εθνικό νόμισμα" (2016)

• Παραγωγική ανασυγκρότηση (επιμέλεια) (2015)

• Ταξική διάρθρωση της ελληνικής κοινωνίας (επιμέλεια) (2015)