Οι πρόγονοί μας που ζούσαν στα δάση, στις ερήμους, σε πεδιάδες και η βασική και καθημερινή τους δουλειά ήταν το κυνήγι και η ανατροφή εξημερωμένων ζώων, στο τέλος της ημέρας μετά την ανάπαυση από την δουλειά ή από τους πολέμους με τις γειτονικές φυλές και λαούς, κάθονταν μαζί γύρω από τα είδωλα και με βάση τα ακούειν και τα ιδέσθαι τους, έφτιαχναν παραμύθια. Αξιοσημείωτο είναι επίσης ότι από την αρχή της ιστορίας οι μητέρες για να απασχολήσουν τα παιδιά τους και κάποιες φορές για να τα κοιμίσουν χρησιμοποιούσαν τα παραμύθια.

Στο παρελθόν το παραμύθι για τους λαούς που δεν είχαν αλφάβητο και γραφή, ήταν ένα είδος ιστοριογραφίας. Σήμερα, επίσης, για την καταγραφή των κοινωνιών τα παραμύθια θεωρούνται ως μια επίσημη και χρήσιμη τεκμηρίωση. Η ιστορία της μυθοπλασίας στο Ιράν ξεκινά από τα όμορφα και μεγαλειώδη παραμύθια του Γκιλγκαμές που τα έγραφαν πάνω σε πήλινα σκεύη πριν από 5.000 χρόνια. Για τα γεγονότα αυτά δείκτης αναφοράς μας είναι έγκυρες ιστορικές τεκμηριώσεις.

Από την αρχαία χώρα μας προέρχονται παραμύθια που κινούνται ανάμεσα στο θρύλο και το μύθο. Έτσι, το παραμύθι είναι η έκφραση του γεγονότος κατά την διάρκεια του χρόνου.

Τα παραμύθια που μας έχουν απομείνει από την χρονική περίοδο της χώρας Ελάμ είναι 5.000 ετών. Από εκείνη τη περίοδο έχουν βρεθεί κεραμικά τα οποία φέρουν ζωγραφιές που απεικονίζουν σκηνές από κυνήγι ή καταδίωξη, και γενικά όταν τις παρατηρεί κανείς προσεκτικά, ανακύπτει κάποιο είδος παραμυθιού.

Εδώ και πολλούς αιώνες, η ζωή των Ιρανών έχει δεσμευτεί με χιλιάδες μύθους και γενικά οι μύθοι στην ζωή και λογοτεχνία του κάθε λαού κατέχουν σημαντική θέση. Οι αρχαίοι Έλληνες δίδαξαν στα παιδιά τους τα έπη του Ομήρου. Οι αναφορές του Πλάτωνα στο έργο Πολιτεία αποδεικνύουν ότι η διήγηση μύθων σε παιδιά στην αρχαία Ελλάδα ήταν τελείως συνηθισμένη και συμβατική πράξη.

Μας έχουν απομείνει μια σειρά παραμυθιών από μάγισσες της αρχαίας Αιγύπτου από το 4.000 π.Χ.. Το Έπος του Γκιλγκαμές έχει γραφτεί το 1.400 π.Χ. ενώ και στην Κίνα αντίστοιχα υπήρχε πριν από το 1.000 π.Χ. κάποιο είδος παραμυθιού.

Οι Ιρανοί συγγραφείς και ποιητές συνήθως σκόπευαν να διοχετεύσουν στους αναγνώστες το μυστικισμό, τη φιλοσοφία και ηθικά διδάγματα. Ασφαλώς η χρήση παραμυθιών και αλληγοριών τους βοηθούσε ιδιαιτέρως στο να μεταφέρουν πιο εύκολα και πιο αποτελεσματικά στους αναγνώστες αυτά που επιθυμούσαν, για αυτό το λόγο το παραμύθι θεωρείται ένα σημαντικό εργαλείο για την προώθηση ηθικών διδαγμάτων στους ακροατές ή αναγνώστες. Βάσει αυτού κάποιες φορές η μετάδοση φιλοσοφικών ή μυστικιστικών εννοιών δεν πραγματοποιούνται με άλλο τρόπο παρά μόνον μέσω των παραμυθιών και των αλληγοριών.

Το «Σαχναμέ» του Φερντοσί, το «Γκολεστάν» του Σααντί, το «Βεϊςβα Ραμίν» του Φαχρεντίν Ασσάντ, το «Χαμσέ» του Νιζαμί, το «Μεσνεβί» του Ρουμί, το βιβλίο των παραμυθιών «Καλιλά βα Νταμνα», «Χίλιες και μια Νύχτες» και πολλά άλλα σχηματίζουν την ιστορία της μυθοπλασίας μας, αποτελώντας δείγμα της συλλογικής συνείδησης, σοφίας και εμπειρίας ενός αρχαίου λαού, με σωφροσύνη, μόρφωση και με ασύγκριτο οίστρο και λεπτότητα σε όλες τις περιόδους.

Η λογοτεχνική αξία των αρχαίων περσικών παραμυθιών έγκειται σε τεχνικές που χρησιμοποιούνται σε κάθε έργο, οι οποίες έχουν δημιουργηθεί από συγκεκριμένα άτομα. Οι Ιρανοί συγγραφείς και ποιητές με τόση σκέψη και φαντασία δημιούργησαν παραμύθια σε διάφορους τομείς, τα οποία μεταφέρουν βαθιά νοήματα που ακόμη και μετά από αιώνες έχουν διατηρήσει την φρεσκάδα τους, όπως τα έργα Καγιάμ, Αττάρ, Σανάι κλπ.

Το παρόν βιβλίο είναι μια συλλογή από μικρά ιρανικά παραμύθια που μερικά ανήκουν στην κατηγορία λαϊκών παραμυθιών και μερικά στα αρχαία περσικα παραμύθια.

Αυτή η συλλογή έχει δημιουργηθεί με την προσπάθεια του κ. Ali Karaji , ενός νέου Ιρανού ερευνητή και καθηγητή της περσικής γλώσσας. Ελπίζω το βιβλίο αυτό να είναι ένα παράθυρο στους αναγνώστες ώστε να έρθουν σε επαφή με την πλούσια και γλυκιά περσική γλώσσα και τον περσικό πολιτισμό και να ωφεληθούν από τη σοφία των Ιρανών μέσα από έργα που έχουν γραφτεί πριν από πολλούς αιώνες.

Ali Mohammad Helmi

Μορφωτικός Σύμβουλος Πρεσβείας της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν - Αθήνα

Όταν βλέπω νέους ανθρώπους να έρχονται στην Ελλάδα για να σπουδάσουν, συνήθως φιλολογία (Αρχαία Ελληνική, Βυζαντινή, Νεοελληνική) και μάλιστα μένοντας εδώ, μιλώντας και γράφοντας ήδη την Ελληνική, νιώθω ιδιαίτερη ευχαρίστηση καθώς διακρίνω την ειλικρινή και, σε τελευταία ανάλυση, αφιλοκερδή διάθεση τους.

Μία τέτοια περίπτωση αποτελεί και ο Πέρσης κύριος Σεγιέντ Αλί Καρατζί, φοιτητής της Σχολής Πολιτικών Μηχανικών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, που με επισκέφθηκε και μου έδειξε τη μετάφραση από τα περσικά στα ελληνικά λαϊκών περσικών μύθων (στους οποίους, ως επί το πλείστον, πρωταγωνιστούν ζώα) οι οποίοι προορίζονται για παιδιά.

Τα σχόλια μου στα –μεταφρασμένα, από τον ίδιο– απλά παραμύθια αυτής της μικρής συλλογής αποτελούν ένα, σχεδόν συμβολικό, καλωσόρισμα. Και τα λίγα που λέω αρκούν για να δηλώσουν ότι στις παραδοσιακές λαϊκές δημιουργίες βρίσκει κανείς εξάπαντος κοινά στοιχεία (μεταξύ όλων θα έλεγα των λαών) που συνθέτουν μαρτυρίες σοβαρές μιας πανανθρώπινης συγγένειας, η οποία όμως δεν κατέστη δυνατό να συντελέσει και σε μία πανανθρώπινη ειρήνη.

Οι μοχθηροί δαίμονες (και δεν εννοώ αυτούς των παραμυθιών, αν και είναι, βέβαια, απότοκα όντα των υπαρκτών δαιμόνων που εδώ εννοώ, οι οποίοι είναι και αυτοί κοινοί στους λαούς) δεν επέτρεψαν την εξάπλωση της πανανθρώπινης ειρήνης γιατί η ειρήνη είναι αντίθετη προς τα υλικά συμφέροντα τους.

Μ. Γ. Μερακλής

Περσικά παραμύθια 

συγγραφέας: Συλλογικό

Μετάφραση: AliKaraji
Εικονογράφηση: Δέσποινα Ιωαννίδου

Isbn:978-960-579-117-9

Διαστάσεις: 21Χ29

Σελίδες: 58

Λιανική Τιμή: 15,60 ευρώ